اوپلیستسیخه

شهر سنگی اوپلیستسیخه از مهمترین آثار باستانی و جاذبه توریستی برای گردشگران تور گرجستان محسوب می شود.شاید بهتر باشد قبل از سفر به گرجستان اطلاعاتی را درخصوص قدمت و اهمیت اوپلیستسیخه کسب کنید.

شهر سنگی اوپلیستسیخه در گرجستان

این مکان نام یکی از بزرگترین و قدیمی ترین شهرهای سنگی دنیاست. اوپلیس تسیخه شهری باستانی در گرجستان است که از تراشیده شدن صخره‌ها ایجاد شده این شهر در شهرسال ۲۰۰۷ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو گنجانده شده است.

تصویری از داخل شهر سنگی اوپلیستسیخه

اوپلیس تسیخه ساختارهای مختلفی را از اوایل عصر آهن تا اواخر قرون وسطا شامل می‌شود. همچنین ترکیب غیر معمول سبک‌های مختلف از صخره تراشی آناتولی و فلات ایران و نیز همزیستی معماری مسیحی و غیر مسیحی، این شهر را از دیگر شهرهای سنگی دنیا متمایز می‌سازد.

پیشینه اوپلیستسیخه

قدمت و اهمیت این شهر در نوشته‌های مربوط به قرون وسطی در گرجستان ذکر شده است و نیز پیدایش آن را به اوپْلُسْ نوهٔ کارْتْلُسْ نسبت می‌دهند. در اوایل قرن چهارم میلادی، با رسمیت یافتن دین مسیحیت در گرجستان اهمیت این شهر افول پیدا می‌کند و موقعیت خود را نسبت به مرکز جدید فرهنگ مسیحیت (یعنی متسختا و بعداً تفلیس) از دست می‌دهد. پس از فتح تفلیس به دست مسلمانان در قرن‌های هشتم و نهم میلادی، این شهر به عنوان پایگاه نظامی مجدداً مورد توجه قرار گرفت.

تصویری از گردشگران در شهر سنگی اوپلیستسیخه

سرانجام در قرن چهاردهم میلادی، تاخت و تاز مغول‌ها سرنوشت شهر را تحت تأثیر قرار داد و عملاً شهر متروکه شد و فقط گهگاهی، هنگام تجاوز بیگانگان، این شهر به عنوان پناهگاه موقت مورد استفاده قرار می‌گرفت.

کاربرد اوپلیستسیخه در گذشته

باستان شناسان اوپلیستسیخه را به عنوان یکی از قدیمی ترین شهرهای گرجستان معرفی می‌کنند. از لحاظ استراتژیک این شهر در مرکز قلمرو باستانی کارتلی قرار گرفته است و به عنوان مرکز مهم سیاسی – مذهبی کشور تلقی می‌شده است.

معماری اوپلیستسیخه

تصویری از شهر سنگی اوپلیستسیخه

شهر اوپلیستسیخه به سه بخش شمالی، جنوبی و مرکزی تقسیم می‌شود که منطقه‌ای با وسعت تقریبی ۸ هکتار را در بر می‌گیرد. بخش میانی وسیع تر است و قسمت عمدهٔ ساختارهای صخره تراشی این شهر را در خود جای داده است و از طریق یک گذرگاه و یک تونل به بخش جنوبی متصل می‌شود. گذرگاه‌ها و گاهی پلکان‌ها از طریق خیابان اصلی به ساختارهای مختلف انشعاب پیدا می‌کنند.

اکثر غارها، فاقد تزئینات هستند. هرچند در برخی از ساختارهای بزرگتر، سقف طاق مانند تونل‌ها به شکل کندهٔ درخت با سنگ‌های تراشیده تزئین شده‌اند. همچنین برخی از ساختارهای بزرگ در پشت یا کناره‌های دیوار طاقچه‌هایی دارند که احتمالاً به منظور اهداف تشریفاتی از آن‌ها استفاده می‌کرده‌اند. در رأس این مجتمع یک بنای سنگی با سبک معماری خاص مربوط به قرن‌های نهم و دهم میلادی وجود دارد.

اشیائ کشف شده در این مکان شامل:

اشیائ متعدد دست ساز مربوط به دوره‌های مختلف، شامل جواهرات، طلا، نقره و برنز و نمونه‌هایی از سرامیک سازی و مجسمه‌سازی کشف شده است. هم اکنون این دست سازها در موزهٔ ملی تفلیس نگهداری می‌شوند.

تصویری از گردشگران در شهر سنگی اوپلیستسیخه

حفظ و نگهدارهای انجام شده

چندین بخش از مناطق آسیب پذیر این شهر، به طور کامل در زلزلهٔ ۱۹۲۰ گرجستان ویران شده‌اند. حفظ و بقای این اثر تاریخی هنوز مورد تهدید قرار دارد و به همین منظور صندوق میراث فرهنگی گرجستان (طی پروژه‌ای مشترک بانک جهانی و دولت گرجستان) جهت راه‌اندازی یک برنامهٔ محدود برای حفظ و نگهداری این اثر در سال ۲۰۰۰ پافشاری کرد.

تصویری از داخل شهر سنگی اوپلیستسیخه

موقعیت مکانی اوپلیستسیخه

این شهر روی یک صخرهٔ بلند و درساحل غربی رودخانهٔ متکواری ساخته شده است. این مکان تقریبا در ۱۰ کیلومتری شرق شهر گوری در استان شیدا کارتلی قرار گرفته است.

منبع :ویکی پدیا